Voordat ons interview begint wil Reinier een disclaimer plaatsen. “Ik heb veel voor jongeren geschreven. Tegelijkertijd zie ik mijzelf niet als expert op dit gebied. Ik doe vooral wat vroeger voor mijzelf werkte of wat nu voor volwassenen werkt, alleen net wat eenvoudiger”.
Waarom heb je het boek ‘Waar is God in de crisis?’ geschreven?“
In 2004 las ik een boek van David Bentley Hart: ‘Waar is God in de tsunami’ dat binnen enkele maanden na de grote tsunami verscheen. Ik merkte dat het voor veel mensen belangrijk was om adequaat te reageren op een crisis. Ook fascineerde het me dat het uitgeven van een boek als reactie op een crisis zo snel kon. Tijdens de lockdown publiceerde ik veel om de crisis te duiden. Ik merkte dat dit mensen hielp. Na een paar weken had ik genoeg gedachtes om een boek te schrijven en een paar weken later lag het boek in de winkels.
Ik heb geprobeerd om het boek vrij persoonlijk te houden. Ik heb een weerzin tegen de grote verhalen wat deze crisis betekent voor het wereldgebeuren. In mijn boek vind je geen sociologische duidingen. Deze woorden zijn mij bijna altijd te groot, omdat de wereld gewoon zo complex is. Het boek spitst zich daarom toe op de persoonlijke ervaring: hoe ga jij als mens om met de crisis en wat betekent God in dat proces? Hoe kun je de ervaring spiegelen aan de crisis die Jezus doormaakte?”
Denk je dat jongeren ook spelen met de vraag: ‘Waar is God in deze crisis?’
“Ja, zeker vanuit de relevantie. Wat is de waarde van mijn geloof nu het allemaal anders gaat? Waarom doet God niks aan deze ellende? We zitten nu 1,5 jaar in deze crisis en God lost het niet op. Zo lijkt het in elk geval. De wetenschap lost het wél op, die komen met een vaccin. Dat roept vragen op.”
Hoe reageer je op die vragen?
“Ik zou de vraag waar God in de crisis is, inhoudelijk kunnen beantwoorden, maar ik denk dat het meer helpt om hem procedureel te antwoorden. Laat dingen van jezelf zien en begeleid jongeren in hun eigen zoektocht. Vertel de jongeren hoe je er zelf over denkt maar wees ook eerlijk over wat je niet weet. Hoe ouder de kinderen worden, hoe opener het gesprek is en hoe gelijkwaardiger. Ik zou zeggen dat de rol van ouders, zeker wanneer het kind ouder wordt veel meer coachend is.”
Wat heeft de crisis nog meer aan het licht gebracht?
“Door de diversiteit in online kerkdiensten zijn jongeren in aanraking gekomen met heel verschillende vormen. Zo keken er bijvoorbeeld veel gezinnen naar de BEAM kerkdienst. Hier zagen ze opeens Reinier op een strandje zitten, vrouwelijke en immigranten-sprekers en ging het over onderwerpen waar het in de kerk niet vaak over gaat. Hierdoor wordt wat normaal is opgerekt en daarmee wordt dat normaal ook bevraagd.
Pas als je in Engeland iedereen links ziet rijden, ga je je afvragen: waarom rijden we eigenlijk rechts? Op diezelfde manier ontstaan vragen over de kerk als jongeren in aanraking komen met andere vormen. Ook als de vanzelfsprekendheid wegvalt en online kerkdiensten eigenlijk als prima worden ervaren. Waarom zou je dan naar de kerk gaan?”
Hoe ga je als kerk om met deze vragen?“
Het is van belang om als gemeente eerlijk het gesprek aan te gaan en bereid zijn om dingen aan te passen. Als de deal is: of we verliezen zielen, of we houden de kerkdienst exact hetzelfde zoals we het een jaar geleden deden, dan is de deal helder: dan gaan we de kerkdienst aanpassen.
Ik denk dat we die keuze moeten voelen. Gaan we terug naar wat normaal was? Prima, als 95% dat wil. Maar als we niet bereid zijn dingen te veranderen terwijl we weten dat we daardoor mensen verliezen, lijkt dat op z’n minst op cynisme.
Tegelijkertijd werkt het niet om spectaculaire jeugddiensten op te tuigen. Je buren doen het toch altijd leuker. Ik denk dat de kern van wat er moet gebeuren persoonlijk contact is. Het is echt investeren in ‘face to face’ gesprekken. Persoonlijk contact is het goud dat je hebt als kerk. Jongerenwerkers moeten zich een beetje schamen als ze dat het afgelopen jaar niet hebben gedaan. Je had bij iedereen op bezoek kunnen gaan. Je had via Whatsapp-contact kunnen hebben. Als dat is gebeurd is, dan heb je je goud bewaakt en vanuit daar kan je verder bouwen. Als dat niet is gebeurd, heb je echt veel herstelwerk te doen.”
Hoe pak je dit herstelwerk aan?
Ga op bezoek bij jouw jongeren. Het moet gaan over elkaar vinden. Het goud herontdekken dat je hebt. Investeer vooral niet in spectaculaire jongerendiensten en grote heropeningsdiensten. Dat is alleen maar uitstel van executie. Besteed alle tijd aan het bezoeken van jongeren en contact leggen.
Je hebt als kerk echt iets unieks. Het gaat in jongerenlevens zelden over de grote vragen en het gaat helemaal zelden over God. Dus als je er in slaagt het een uur in de week met een jongere over God en de dingen die werkelijk in een mensen leven spelen te hebben, dan is dat goud!”
